DOLAR 0,0000
EURO 0,0000
STERLIN 0,0000
ALTIN 000,00
BİST 00.000
Cemil Özdaş Sanat Tarihçi
Cemil Özdaş Sanat Tarihçi
Giriş Tarihi : 27-12-2022 22:26

Adıyaman Ulucamii Mimari ve Süslemeleri-2

Minare kale kaideli, silindirik gövdeli ve tek şerefelidir. Minarenin giriş kapısı doğu kısmında yer almaktadır. Doğu tarafı kuzey ve güney cephelere göre daha gösterişlidir. Minare nişler ile hareketlendirilmiştir. Düz atkılı giriş kemeri üzerinde yer alan kaş kemer içerisinde kitabeye yer verilmiştir. Bunun üzerinde ayrıca bir kitabe daha yer almaktadır. Minarenin doğu cephesi üzerinde süsleme amaçlı yer alan madalyonlardan biri sekizgen, diğeri ise yıldız şekillidir. Sağdaki madalyonun içerisinde sekiz kollu gül bezek ve sekiz kollu yıldız motifleri yer alır.

Kaş kemerli kitabesi içerisinde karşılıklı olarak ay ve yıldız motifleri yerleştirilmiştir. Şerefe altı kollu yıldızlar ile süslenmiş ajur tekniğinde yapılmıştır. Minare caminin boyutları ile orantılıdır. Genel olarak Adıyaman Ulu Camii merkezi planlı bir cami olup, batılılaşma dönemi özelliklerini taşıyan klasik bir merkezi planlı Osmanlı camii devamı niteliğindedir. Yapıda ilk inşasından günümüze her hangi bir mimari öğe kalmamış olup, tamamen yeniden inşa edilmiştir. İlk olarak tatbik olunan plan düzeni ve mimari özellikleri hakkında hemen hemen hiçbir şey bilinmemektedir. Cami mevcut yapısı itibariyle 1515-1522 yılları arasında Dulkadiroğulları’ndan Şahsuvar Ali Bey tarafından Elbistan’da yaptırılmış olan Ulu Camii ile büyük bir benzerlik sergilenmektedir.

Çemişgezek Yelmaniye (1397-1414),Atina Fethiye (XV.yüzyılın ortaları),Hacı Hamza Sinan Bey(1506-1507),Karga Oğuz köyü (XVI.yüzyılın ilk çeyreği),İstanbul Şehzade Mehmet (1548),İstanbul Sultan Ahmet (1616),İstanbul / Eminönü Yeni (1597-1663),Erzurum Lala Mustafa Paşa (1562)Tosya Abdurrahman Paşa (1584),Tunus Mehmet Bey Camii (XVII yüzyılın sonu), Cezayir Peserige Camii (XVII yüzyıl), İstanbul Yeni Fatih Camii (1771) Humus Ulu Camii (1841),Kahire Mehmet Ali Paşa Camii (1828-47),Balıkesir Zağnos Paşa (1918),Yeni Malatya Ulu Camii (1819-1910) camileri erken dönemden başlayarak Osmanlı mimarisinde bu tipin yaygın biçimde uygulandığını gösteren bazı örnekler olarak dikkati çekerler.

Aslında klasik Osmanlı mimarisinde başarılı bir şekilde uygulanmış olan merkezi plan şemasının Türk sanatındaki en eski örneği, zaman ve mekan bakımından çok uzak olsa da Özbekistan’ın Buhara şehri yakınlarında bulunan Hazara köyündeki Digaron Camii (XI.yüzyıldır.) Adıyaman Ulu Cami tam bir merkezi plan şeması göstermekle birlikte ortadaki merkezi kubbeye bağlanan yan taraflar, aynı tipteki başka yapılarda yarım kubbelerle desteklenirken, burada beşik tonozlar kullanılmıştır.

Bu yönüyle yapı, Hazara Digaron Camii ve Erzurum Lala Mustafa Paşa Camiine çok benzemektedir. Camide bitişik tonozlar, dört yöne de dik üçgen biçiminde bir çatı ile yansıtıldığından daha çok kilise alınlıklarını andıran bir korniş görünümü ortaya koymaktadır. Sonuç olarak ilk yapımı (1506-1515) yıllarında gerçekleşen ve daha sonra da 1248H./1832-1833M.tarihinde yeniden inşa edilen Adıyaman Ulu Camii, Osmanlı mimarisinin genel akışı içerisinde, özellikle Abdulmecid, Abdulaziz ve II. Abdulhamid gibi son devir padişahlarının hüküm sürdüğü bir dönemde, batılılaşma sürecinin son safhasını oluşturan Ampir-Rokoko karışımı yada başka sanatlarında çeşitli biçimlerde uygulandığı bir eklektik üslup içerisinde yapılmış dikkate şayan bir eserdir.

cozdas002@gmail.com

 

 

 

NELER SÖYLENDİ?
@
NAMAZ VAKİTLERİ
PUAN DURUMU
  • Süper LigOP
  • 1GALATASARAY3081
  • 2FENERBAHÇE3079
  • 3TRABZONSPOR3049
  • 4BEŞİKTAŞ3046
  • 5KASIMPAŞA3043
  • 6RAMS BAŞAKŞEHİR FUTBOL KULÜBÜ3042
  • 7ÇAYKUR RİZESPOR3042
  • 8BITEXEN ANTALYASPOR3041
  • 9YUKATEL ADANA DEMİRSPOR3039
  • 10CORENDON ALANYASPOR3039
  • 11EMS YAPI SİVASSPOR3038
  • 12YILPORT SAMSUNSPOR3036
  • 13MONDİHOME KAYSERİSPOR3036
  • 14MKE ANKARAGÜCÜ3033
  • 15ATAKAŞ HATAYSPOR3033
  • 16TÜMOSAN KONYASPOR3033
  • 17GAZİANTEP FUTBOL KULÜBÜ3031
  • 18VAVACARS FATİH KARAGÜMRÜK3030
  • 19SİLTAŞ YAPI PENDİKSPOR FUTBOL3029
  • 20İSTANBULSPOR3013
Gazete Manşetleri
Yol Durumu
BURÇ YORUMLARI
  • KOÇ
    Koç Burcu
  • BOĞA
    Boğa Burcu
  • İKİZLER
    İkizler Burcu
  • YENGEÇ
    Yengeç Burcu
  • ASLAN
    Aslan Burcu
  • BAŞAK
    Başak Burcu
  • TERAZİ
    Terazi Burcu
  • AKREP
    Akrep Burcu
  • YAY
    Yay Burcu
  • OĞLAK
    Oğlak Burcu
  • KOVA
    Kova Burcu
  • BALIK
    Balık Burcu
ANKET OYLAMA TÜMÜ
E-Bülten Kayıt
ARŞİV ARAMA