Sanatın Doğayla Etkileşiminde Fotoğrafın Etkisi

Doğa veya manzara fotoğrafları, fotoğraf türleri arasında her zaman popülerliğini ve ilgi çekiciliği korumuştur. Çünkü insan doğanın bir parçasıdır ve yaşamının her alanında doğayla etkileşim halindedir.  Dolayısıyla hayatın her alanında doğa ile olan derin ilişkisi ön plandadır ve sanatsal akımlarında olmazsa olmazıdır, doğa ve insan ilişkisi.

Doğa insan algıları üzerinde belirleyici ve yönlendirici bir etki sergiler. Algılar her insanda doğumla gelen genetik özellikler, kültürel yapı, doğa, iklimsel şartlar gibi çok çeşitli uyarıcılarla şekillenir. İnsan, insan olmanın gerçekliğinin farkına varıp benimsemeye başlamasından bu yana, doğayı kendi ruhu ve aklı çerçevesinde anlamlandırma çabası içine girmiş ve doğayla kendi ruhu arasındaki bu etkileşimi bir kompozisyon halinde sanatına yansıtmıştır.

Sanatçı, doğayı yorumlama noktasında ortaya koyduğu eserle, sadece bir doğa tasvirinden ziyade; kendi karakterini, kendi bilgi birikimini ve dünyaya bakış açısını bir karede doğa ile harmanlayarak ortaya koyar. Böyle bir çalışmada, doğa ve insan ilişkisinin derin hatları, manzara fotoğrafı şeklinde ele alınarak, sanatçının sadece görüntü ve realist yaklaşımının dışında ruhsal karakteristiğinin de kareye aktarıldığı gözlemlenir.

Her ne kadar iki terimi bir arada duymaya alışmışsak da gerçekte doğa fotoğrafçılığı ve manzara fotoğrafçılığı birbirinden farklı fotoğraf akımlarıdır. Doğa fotoğrafı; doğal bir yaşam alanı içindeki canlı, evcil olmayan hayvanlar, tarımsal olarak yetiştirilmeyen bitkiler, jeolojik oluşumlar ve böceklerden buz dağlarına kadar, doğal sürecin geniş çeşitliliğini tanımlar. Manzara fotoğrafçılığı ise çok daha geniş bir tanım olmasına rağmen; doğa fotoğrafçılığı tanımının dışına çıkan, insan kültürüne ait unsurların; yani ekili araziler, insan tarafından kültüre alınmış hayvanlar, mimari yapıtlar, doğadan tamamen uzak, insanların yerleşim birimlerindeki yaşamı gibi öğelerin fazlaca yer bulduğu fotoğraflar ise manzara fotoğrafı olarak adlandırılır.

Manzara fotoğrafı olarak adlandırılan fotoğraf türü, sanatçının doğayla kurduğu etkileşimin sonucunda, bir doğa tasviri olmaktan ziyade yoğun bir mesaj ve anlam içeren fotoğraflardır. Manzara fotoğrafı çerçevesinde izlenen karelerde, doğa ve çevre daha iyi anlaşılabilir, yaşama dair detaylar daha iyi idrak edilebilir ve bir illüzyon gibi yaşamın bilinmeyen, daha önce dikkat çekmemiş yönleri ön plana çıkarılarak insanların algısına sunulabilir. Sanatçı bu tür bir fotoğrafta yansıtmak istediği anlamı, verilmek istenen mesajı; hayata ve doğaya dair detaylar ile beraber kendi bilgi birikimini, hayata bakış açısını harmanlayarak bir karede ele alır.

Tarihte manzara fotoğraf türü ile alakalı olarak, doğanın yüceliğinde insanın kendini araması gibi düşüncelerin fotoğraflarda arandığı bir dönem olmuştur. Sanatçılar, insanların söze dökülmeyen, derin ruh yapısında yaşadığı etkileşimin doğa ile harmanlandığı algılama şekillerini, gözlemleyip, çözümleyip karelerinde anlatmaya çalışmışlardır. Çünkü fotoğraf, konuşma, metin, şiir, makale vs iletişim yöntemleri gibi bir iletişim yöntemidir ve sanatın doğayla etkileşiminde çok etkili bir araçtır. İnsan yaşamının, toplumsal olayların, bölgesel olayların, zorlukların, kolaylıkların, güzelliklerin vs. tüm ayrıntısıyla insanlara ve hatta gelecek nesle aktarılmasında, anlatılmasında eşsiz bir iletişim dilidir fotoğraf.

Her gün herhangi bir sanatsal kaygı gözetmeden anlamsızca çekilen ve sosyal medya platformlarında kaybolup giden on binlerce fotoğrafın olduğu bir dönemde, sanatçının fotoğrafta “o an” dediğimiz kısacık zaman diliminde deklanşöre basmakta gecikmediği ve toplumun etkili bir iletişim dili olarak fotoğrafın önemini idrak ettiği bir gelecek dileğiyle… Sevgilerle….

ferit12@gmail.com