DOLAR 0,0000
EURO 0,0000
STERLIN 0,0000
ALTIN 000,00
BİST 00.000
Doç.Dr.Ahmet İnan
Doç.Dr.Ahmet İnan
Giriş Tarihi : 04-10-2022 00:57

Erdoğan Kahta’yı İl Yapabilir

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi şu sıralar, ülkemizi Cumhuriyetin yüzüncü yılına taşımak için seferber olmuş durumda. 

Ülkedeki il sayısını 100’e çıkarma projesi... 

Müesses Nizam’ı yani Establishment’i yeniden kurma tartışmaları…  

Genel af projesi… 

Öcalan’ın şartlarının iyileştirilmesi, tartışmaları…  

Hep Cumhuriyetin 100. yılındaki yenilenme ihtiyacını hissetiriyor. 

Tabiatıyla bütün bunlar, bir seçim sath-ı mailinde daha fazla müzakere ediliyor.

Normali de budur.  

*** 

Biz bu yazımızda bütün bu projeler içinde, Türkiye’nin il sayısının 100’e çıkarılması bağlamında Kahta’mızın il olmasının planlandığını da var sayarak, bu konudaki görüşümüzü serd edeceğiz.  

Önce tarihi bir özet verelim: 

Antikitede, Hittit’lerle Urartu’ları birbirinden ayırmakta olan Sofene Ermeni Krallığı, büyük İskender’in bugün Kürdistan Özerk Bölgesinin Başkenti Erbil ile Dohuk arasında bulunan Gavgemela mevkiindeki Savaşta [1] Darius’a karşı kazandığı zaferden sonra, Yunan etkisine maruz kalan ilk bölge oldu ve Yunan kültürünün bazı yönlerini benimsedi. Büyük Ermenistan’dan zamanla ayrılmış olan Sofene Krallığı, önceleri Kommagene’yi de içeriyordu.  Büyük İskender’in fetihleri sonrasında Hellenizm’in kök salmasının etkisiyle Kommagene adını alan ve Seleukos Krallığı döneminde bir satraplığa dönüşmüş olan Kummuh eyaleti halkı, Seleukos Kralı IV. Antiochos’un M.Ö 164’de ölümünden sonra, Selukos İmparatorluğunun parçalanmasını fırsat bilerek, bu dönemde Kommgene valisi Ptolemy (Ptolemaeus of Commagene) önderliğinde, M.Ö. 163 yılında isyan ederek Samosata (Samsat)’da bağımsızlığını ilan etti. Kommagene’nin ilk kralı olarak Samsat’ı başkent ilan eden Ptolemaeus, İran kökenli olup Arsames’in oğlu ve Ermenistan Kralı IV. Asi’nın oğludur. Puntos Krallığının kurucusu olan I. Mitharadetes’le akrabadır; soy kütüğü Pers Kralı I. Darius’a kadar gider. 

Kahta’mız, ilk çağlarda Kommagene’nin başkenti Samsat’a bağlı idi. [2] Giderek Roma’ya evrilen ve son olarak da Mezopotamya’lı İbrahim Peygamberin (as) dininin son yenilenişi olan İslam’la müşerref olan Kommagene’nin halkı, bugün dominant olarak da hala Müslüman Kürtlerden oluşur. İslam’ın ilk dönemlerinde sahabeden Safvan İbn Muattal (ra) ın, Samsat da kırk yıl valilik yapmış olması [3] civar bölgenin İslamlaşmasında önemli bir yere sahiptir. Sonraki süreçlerde Abbasi, Selçuklu ve Dulkadiroğulları yönetimine giren bölge, Osmanlı Devleti idaresine geçtikten sonra, önce Maraş sınırları içinde bulunmuştu. Tanzimat Dönemi’ndeki merkeziyetçi politikalar sonucu 1841 yılında ilçe olan Hısnımasur (Adıyaman) ilk olarak 1849 yılında sancak hâline getirilmiş ve Diyarbakır’a bağlanmış; daha sonra da 1859 senesinde bu kez Malatya’nın sancak olmasıyla yeniden ilçe hâline dönüştürülmüştür. 

Osmanlı Devleti’nin sonuna kadar da Hısnımansur (Adıyaman), Malatya’ya bağlı kalmıştır. 1923 yılında Cumhuriyete geçişle beraber Türkiye’de hemen her alanda olduğu gibi idari yapıda da batılılaşma istikametinde daha köklü değişiklikler yaşanmıştır. Nitekim 1928 yılı Aralık ayında daha önce Malatya’ya bağlı bir kaza olan Hısnımansur’un ismi, batılı bir ad olan “Adıyaman”a dönüştürüldü. [4] Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) iktidarında Adıyaman, Malatya’ya bağlı bir ilçeyken Demokrat Parti (DP) iktidara geçtikten sonra 1954 yılında çıkartılan bir yasayla vilayet hâline getirilmiş [5] ve bir tık daha batılılaştırılarak tekrar ilk çağlardaki Kommagene haritasına uygun hale getirtilmiştir.[6]  

Sonuç: 

Cumhuriyet ile beraber tedricen Hellenistik dönem kartografyasına oturtulan ve adı dahi Hellenizm dönemini andıran çağrışımlara indirgenen Adıyaman’ımıza bağlı Kahta’mız, sınırlarına bitişik Samsat, Gerger ve Çelikhan ilçeleri ile halen Adıyaman’a bağlı bazı köyler birleştirilerek il yapılmayı fazlaca hak etmiştir. Her ne kadar tarihi Kommagene’nin coğrafi sınırları bozulursa da yeni kamusal yararlar, bu değişimi zorunlu kılmaktadır. Kaldı ki Anayasamızın 123. maddesi, kamu tüzel kişiliğini kurmayı kanun veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesine bırakmıştır. Bu işte kanun çıkarmak, deveyi hendekten atlatmak kadar zor bir iş olacağına göre, pratik olsun diye Sayın Cumhurbaşkanımızın devreye girmesi elbette ki daha işlevsel olacaktır. 

Keşke 2017 yılındaki Anayasa referandumunda da Anayasamızın 126 maddesinde, eyalet kurma hak ve salahiyyeti, AKP’nin isteğine rağmen MHP ve HADEP’in ortak tavrı ile Sayın Cumhurbaşkanından esirgenmese idi. 

Bu konuda MHP’nin ne kadar siyasi günahı var ise HADEP’in de o kadar var. 

Şimdiye ülkemiz demokrasi adına ne kadar da mesafe kat etmiş olurdu.   

Hatırlar mısınız: HDP 2107 referandumunun iptali için YSK’ya bile başvurmuştu. 

“Bu işi Erdoğan çözer” mealinde bir söz söyleyen Leyla ZANA’nın üstünü de çizen yine HDP yani PKK idi.

Osman ÖCALAN, PKK Ankara Ekolü tarafından idare ediliyor diyerek PKK içindeki Ankara kliğine işaret ederken, haklıydı. [7]

--------------------------

[1] AHMET İNAN, Adıyaman Sentezinin Oluşum Sürecine Bir Zeyl, Adıyaman’da Haber Gazetesi ve internet sayfası. 

[2] Ahmet İNAN, Adıyaman Sentezinin Oluşum Süreci, Adıyaman’da Haber Gazetesi ve internet sayfası.

[3] Bkz: Mahmut Nedim Kaya-Mehmet Öncü, Geçmişten Günümüze Adıyaman’dan Portreler, Ankara-2022, s. 22.  

[4] Bu isim değişikliğinde Cumhuriyet rejiminin İslami dönem adlarından çok ilk çağdaki adları öne alması politikası etkili olmuştur. Zira “Adıyaman” adlandırması ilk çağlara kadar gider. Bkz.  Ahmet İNAN, Adıyaman Sentezinin Oluşum Süreci- IV, Adıyaman’da Haber Gazetesi ve internet sayfası.

[5] Ahmet Gülen, Demokrat Parti Döneminde Adıyaman Vilayetinin Kuruluşuna Dair Bir Tartışma, Dokuz Eylül Ün.- İzmir, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Güz 2021, Sayı: 104, s.360.

[6] Bkz: Ahmet İNAN, Adıyaman Sentezinin Oluşu Süreci-I, Adıyaman’da Haber Gazetesi ve internet sayfası.

[7] Bkz: Ahmet İNAN, “Benim Tanıdığım” Osman Öcalan, Adıyaman’da Haber Gazetesi ve internet sayfası.

ainan_02@hotmail.com

 

NELER SÖYLENDİ?
@
Doç.Dr.Ahmet İnan

Doç.Dr.Ahmet İnan

DİĞER YAZILARI
NAMAZ VAKİTLERİ
PUAN DURUMU
  • Süper LigOP
  • 1GALATASARAY3081
  • 2FENERBAHÇE3079
  • 3TRABZONSPOR3049
  • 4BEŞİKTAŞ3046
  • 5KASIMPAŞA3043
  • 6RAMS BAŞAKŞEHİR FUTBOL KULÜBÜ3042
  • 7ÇAYKUR RİZESPOR3042
  • 8BITEXEN ANTALYASPOR3041
  • 9YUKATEL ADANA DEMİRSPOR3039
  • 10CORENDON ALANYASPOR3039
  • 11EMS YAPI SİVASSPOR3038
  • 12YILPORT SAMSUNSPOR3036
  • 13MONDİHOME KAYSERİSPOR3036
  • 14MKE ANKARAGÜCÜ3033
  • 15ATAKAŞ HATAYSPOR3033
  • 16TÜMOSAN KONYASPOR3033
  • 17GAZİANTEP FUTBOL KULÜBÜ3031
  • 18VAVACARS FATİH KARAGÜMRÜK3030
  • 19SİLTAŞ YAPI PENDİKSPOR FUTBOL3029
  • 20İSTANBULSPOR3013
Gazete Manşetleri
Yol Durumu
BURÇ YORUMLARI
  • KOÇ
    Koç Burcu
  • BOĞA
    Boğa Burcu
  • İKİZLER
    İkizler Burcu
  • YENGEÇ
    Yengeç Burcu
  • ASLAN
    Aslan Burcu
  • BAŞAK
    Başak Burcu
  • TERAZİ
    Terazi Burcu
  • AKREP
    Akrep Burcu
  • YAY
    Yay Burcu
  • OĞLAK
    Oğlak Burcu
  • KOVA
    Kova Burcu
  • BALIK
    Balık Burcu
ANKET OYLAMA TÜMÜ
E-Bülten Kayıt
ARŞİV ARAMA