DOLAR 0,0000
EURO 0,0000
STERLIN 0,0000
ALTIN 000,00
BİST 00.000
İbrahim Akkaş
İbrahim Akkaş
Giriş Tarihi : 23-01-2025 09:25

Ülkemizin Döviz Tasarrufu Problemi

Bir ülkede döviz kuru dalgalanmalarının önemli sebeplerinden biri, yeterli döviz tasarrufu sağlanamamasıdır. Yani ülkenin dış ticaret dengelerinin ithalatın ihracattan yüksek olması sonucu, ayrıca turizm gelirinin iyi seviyede olmamasıyla birlikte yerel para biriminin değerinin düşmesine neden olabilir.  Türkiye'nin kronik döviz tasarrufu problemini incelerken, Cumhuriyet'in kuruluş yıllarından günümüze kadar neden döviz tasarrufu yapılamadığını anlamak önemlidir.

        Tarihsel Arka Plan

  • Cumhuriyetin Kuruluş Yılları:
  • Ülkenin savaş sonrası üretim kapasitesi oldukça zayıftı.
  • Sanayi altyapısının yetersizliği ve tarım toplumunun ağırlığı, mal ve hizmet ihracatını       olumsuz etkilemiş, bu da döviz tasarrufunu sınırlamıştır.
  • 1929 Büyük Buhranı: Bu küresel kriz, Türkiye ekonomisini daha da zor duruma sokmuştur.
  • Özel sermayenin neredeyse yok denecek kadar az olması, yatırımların kamu eliyle gerçekleştirilmesine neden olmuş ve bu durum döviz problemini derinleştirmiştir.
  • II. Dünya Savaşı: 
  • Türkiye 2. Dünya savaşına girmemesine rağmen savaşın tüm olumsuzluklarından etkilenmiştir. Yaşanan savaştan dolayı genç nüfusun büyük bir kısmının askere alınması nedeniyle üretimin düşmesine, tüketimin ise artmasına neden olmuştur.  2. Dünya savaşının ülkeye maliyeti: dış ticaretin kısıtlanmasına sebep olurken, diğer taraftan ithalâttaki gerilemeye ve sanayi üretiminin azalmasına neden olmuştur. Tüm bu nedenlerden dolayı savaş döneminde döviz sıkıntısı devam ettirmiştir.
  • Demokrat Parti Dönemi
  • Demokrat Parti dönemi, ülke ekonomisinde büyüme ivmesi kazandırmış olsa da, partinin son dönemlerinde yaşanan ekonomik sorunlar ve askeri darbe, döviz tasarrufu konusunda yeni zorluklar ortaya çıkarmıştır.
  • 1960-1980 Dönemi
  • İthal İkame Ekonomi Politikaları: Bu politikalar doğrultusunda ülkenin kapalı ekonomiye dönmesi, ekonomik ilerlemeyi engellemiş ve gerilemeye yol açmıştır.
  • 1980'ler: Ekonomik durumun olumsuz seyri, memur maaşlarının ödenemeyecek duruma gelmesine neden olmuştur. Bu dönemde sıkça kullanılan ifade, "Ülke 1 sente muhtaç hale gelmiştir."
  • Turgut Özal Dönemi
  • Turgut Özal'ın liderliği ile kapalı ekonomiden açık ekonomiye geçiş başlamış; otoyol projeleri ve diğer altyapı yatırımları, ekonomik ivmeyi yeniden canlandırmıştır.
  • Ulaşım maliyetlerinin düşmesi, ülke genelinde su, elektrik gibi kamu yatırımlarının artması ve vergi sisteminin yeniden yapılandırılması, ekonomide olumlu gelişmelere yol açmıştır.
  • 2000’li yıllara kadar birçok alanda yenilikler yapılmış ve ülke genelinde değişimler yaşanmıştır. Ancak, 1990'lara gelindiğinde ekonomik durum tekrar geriye gitmiştir.

Siyaset ve ekonomi ilişkisi

Türkiye'de ekonomiyi canlandıran ve batıran en önemli etkenin siyaset olduğu görülmektedir. Bu bağlamda, ekonominin ve döviz tasarrufunun mevcut durumunun başlıca nedenlerinden biri, siyaset kurumunun, yani meclis ve iktidardakilerin ülke menfaatlerini değil, kendi menfaatlerini düşünmesidir. Bu durum, ülkenin ekonomi, hukuk, eğitim gibi birçok alanda gelişimini engellemiştir.

2002'deki Değişim

2002 yılında Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) iktidara geldiğinde, ekonomide bir canlanma meydana gelmiştir. AK Parti, ekonomi stratejisini inşaat sektörüne odaklayarak bu sektörü ekonominin lokomotifi haline getirmiştir. Ülke adeta bir şantiye haline gelmiştir. Ancak, inşaat sektörünün doyum noktasına ulaşması ile birlikte ekonomik canlanma kaybolmaya başlamıştır.

  • Yanlış Ekonomi Politikaları

Oysaki bu dönemde Türkiye'nin ekonomi politikasını; teknoloji, nanoteknoloji, Ar-Ge, ağır sanayi ve eğitim üzerine inşa etmesi gerekirdi. Ancak, Türkiye’de teknolojik gelişmelere yapılan yatırımlar yetersiz kalmış, geleneksel tarımdan modern tarıma geçiş beklenen düzeyde olmamıştır. Üretim yapan firmaların "bebek endüstri tezi" gereği yeterince desteklenmemesi, uluslararası alanda rekabeti olumsuz etkilemiş ve ihracatta beklenen döviz tasarrufu yeterli seviyeye ulaşılamamıştır.

  • Döviz Bolluğu ve Yanlış Yatırımlar

AK Parti, 2002 yılında iktidara geldiğinde, dünyada yaşanan döviz bolluğundan yararlanmıştır. Dönemin ABD Başkanı George W. Bush'un ekonomi politikaları gereği ABD'nin dünya genelinde dolar fonlaması birlikte piyasa da bollaşan dolar gelişmekte olan ülkelere yönelmiştir. Bu döviz bolluğu, gelişmekte olan ülkelerin ekonomilerinde canlanma sağlamıştır. Fakat Türkiye’de bu döviz bolluğu, yanlış yatırımlara kaydırılmış ve sonraki dönemlerde bu yanlış yatırımların eksikliği, ihracatta hissedilmiştir. Sonuç olarak, döviz tasarrufu problemi kaçınılmaz hale gelmiştir.

Alternatif Senaryo

Eğer AK Parti, 2002 yılında yaşanan döviz bolluğunda ekonomi politikalarını inşaat sektörü yerine teknolojik gelişmelere, ağır sanayi hamlelerine, yenilenebilir enerjiye ve modern tarıma destek verseydi, ekonomik açıdan çok farklı bir durumda olabilirdik. Şu an içinde bulunduğumuz ekonomi krizi ve döviz dalgalanmaları gibi problemler yaşanmamış olabilirdi.

Sonuç

Türkiye'nin döviz tasarrufu ve ekonomik durumu, geçmişte olduğu gibi günümüzde de alınan yanlış kararlar ve uygulanan politikalar sonucunda şekillenmiştir. Gelecekte bu sorunların aşılması için daha sağlam ve sürdürülebilir ekonomi politikalarının benimsenmesi ile mümkün olacaktır.

 

ibrahimakkas_02@hotmail.com

                                                                                                                                                          

NELER SÖYLENDİ?
@
NAMAZ VAKİTLERİ
PUAN DURUMU
  • Süper LigOP
  • 1GALATASARAY2260
  • 2FENERBAHÇE2357
  • 3REEDER SAMSUNSPOR2346
  • 4İKAS EYÜPSPOR2340
  • 5BEŞİKTAŞ2238
  • 6GÖZTEPE2235
  • 7RAMS BAŞAKŞEHİR FUTBOL KULÜBÜ2333
  • 8KASIMPAŞA2331
  • 9TRABZONSPOR2229
  • 10GAZİANTEP FUTBOL KULÜBÜ2229
  • 11CORENDON ALANYASPOR2328
  • 12ÇAYKUR RİZESPOR2227
  • 13ONVO ANTALYASPOR2327
  • 14TÜMOSAN KONYASPOR2324
  • 15NET GLOBAL SİVASSPOR2323
  • 16BELLONA KAYSERİSPOR2221
  • 17SİPAY BODRUM2320
  • 18ATAKAŞ HATAYSPOR2313
  • 19ADANA DEMİRSPOR233
Gazete Manşetleri
Yol Durumu
BURÇ YORUMLARI
  • KOÇ
    Koç Burcu
  • BOĞA
    Boğa Burcu
  • İKİZLER
    İkizler Burcu
  • YENGEÇ
    Yengeç Burcu
  • ASLAN
    Aslan Burcu
  • BAŞAK
    Başak Burcu
  • TERAZİ
    Terazi Burcu
  • AKREP
    Akrep Burcu
  • YAY
    Yay Burcu
  • OĞLAK
    Oğlak Burcu
  • KOVA
    Kova Burcu
  • BALIK
    Balık Burcu
ANKET OYLAMA TÜMÜ
E-Bülten Kayıt
ARŞİV ARAMA